The past week, nagkariribok sa Catanduanes dahil nagkaigwa ki sarong positive Coronavirus disease (Covid-19) case sa isla. Nadagdagan an kariribukan na nagresulta sa barasulan kan isinabay ni Presidente Rodrigo Duterte an isla sa mga may extended enhanced community quarantine (ECQ). But while chaos and restlessness are a bad thing, we also generate lessons from the same. Let us distill the lessons.

Matapos and deklarasyon kan ECQ sa bilog na Luzon, igwa ki duwang doktor na naglaog sa probinsiya kaiba an driver. Ini daa bayolasyon sa enhanced community quarantine guidelines kung saen pinagbawal an paglaog asin pagluwas sa isla para makontrol ang Coronavirus. Lalong duminakula an kariribukan pagkatapos kan announcement ni Presidente Duterte kan Huwebes na kasabay an Catanduanes sa mga probinsiya na may extended enhanced community quarantine hanggang sa Mayo a-kinse.

Dahilan kaini, napiritan na mag-isyu si Acting Governor Shirley Abundo ki public statement kung saen nilinaw niya na warang bayolasyon sa ECQ guidelines. Marurumduman na ang mga doktor asin frontliners, puwedeng magbiyahe basta ipaheling lang ang saindang mga identification cards na ginibo man kan nasambit na mga doktor. Nilinaw man ni AG Abundo na inutob man kan tolong naglaog sa isla an mandamiyento na 14-day quarantine.

An kariribukan sa Catanduanes, an barasulan sa social media, indikasyon lang na takot an mga tawo. Siisay man nanggad an dai matatakot eh dai ta nahihiling an kalaban — veerus sabi ni presidente.

Ikaduwa, an barasulan (may basehan man o wara) indikasyon man na nagbabasa an mga tawo asin nagbabantay. Yan sana ta garo kulang o selective lang ang impormasyon na nakukua. While we are glad na may pagmangno o pagbantay an mga tawo, minaluwas na kulang pa an edukasyon kan gobyerno mangungod sa Covid-19 asin sa mga guidelines. Ini an dahilan kun nata selective lang an impormasyon na nakukua kan mga tawo.

Sunod, an kariribukan sa isla indikasyon kan kakulangan ki tiwala sa health system na igwa an Catanduanes. Kun may tiwala an mga tawo, dai sinda matatakot sa kun siisay man na maglaog dahil aram ninda yaon an mga hospital, ready na magbulong ki mga apektado. The sad note is, the fear simply confirms that lack of trust.

We give the entrants to the island-province the benefit of the doubt — that the doctors were there to help augment the insufficient manpower of the local health system. Pero dai man gayod na maraot kung transparent gabos ngani nakaiwas su dapat na nag-iwas.

Sa ngonyan, nag-negatibo na su doktor na tinamaan kan Covid-19 sa Catanduanes. Hopeful man ang lokoal na gobyerno na pagkatapos an Abril 30, mawawara na an Catanduanes sa listahan kan mga may extended ECQ. Pero sana an mga leksiyon sa insidenteng ini maging basehan kan mga pag-babago na ipapautob kan probinsiya poon sa education and information dissemination, transparency kan mga aksiyon asin man sa pagpapakusog kan local health system.

• Current Events